Citrus japonica Thunb.

Citrus L.

japonica

-

-

Atalantia hindsii (Champ. ex Benth.) Oliv.

Citrus erythrocarpa Hayata

Citrus hindsii (Champ. ex Benth.) Govaerts

Citrus inermis Roxb.

ลำต้น ไม้พุ่มขนาดกลางเมื่อมีอายุ 4-5 ปีขึ้นไป มีความสูงจากพื้นดินถึงยอดอยู่ระหว่าง 1.25–2.70 ม. มีขนาดเส้นรอบวงลำต้นระหว่าง 12–16 ซม. (วัดสูงจากพื้นดิน 10 ซม.) มีความกว้างของรัศมีทรงพุ่มระหว่าง 1.3-1.7 ม. กิ่งอ่อนมีหนามแหลมคม ยาว 0.5–1.0 ซม. เกิดระหว่างข้อใบ ต้นเมื่อมีอายุไม่มากเปลือกจะมีสีน้ำตาลอ่อน และจะเปลี่ยนเป็นสีน้ำตาลเข้มเมื่อต้นมีอายุมากขึ้น

ใบ ใบมีลักษณะเป็นรูปไข่ โคนใบมน ขอบใบเรียบ ปลายใบแหลม มีการเรียงตัวของใบเป็นแบบสลับ ใบมีความกว้าง 2–4 ซม.และยาว 4-7 ซม. ใบอ่อนมีสีเหลืองอ่อน เมื่อใบแก่จะมีสีเขียวเข้มเป็นมัน

ดอก ดอกออกตามซอกใบบริเวณปลายกิ่งและจะออกดอกพร้อมกับการแตกใบอ่อน ดอกมีลักษณะเป็นดอกเดี่ยวมีสีขาวและมีกลิ่นหอม ดอกประกอบไปด้วย กลีบดอกจำนวน 4-5 กลีบ กลีบดอกมีความยาวระหว่าง 4.5–15.1 มม. ความกว้างระหว่าง 2.9–5.5 มม. มีกลีบเลี้ยง 4–5 กลีบ ก้านดอกยาวระหว่าง 3.9-5.5 มม. เกสรตัวผู้ลักษณะสีเหลืองจำนวน 13-20 อัน เกสรตัวเมีย 1 อัน และรังไข่ 1 อัน การพัฒนาของดอก เมื่อผลิดอกออกมาดอกจะมีขนาดเล็กจะใช้เวลาเวลา 1 สัปดาห์ในการพัฒนาดอกให้มีขนาดใหญ่ขึ้นจนมีความกว้างระหว่าง 2.9-6.1 มม. และยาว 7.9-14.6 มม. ดอกจะเริ่มบานในต้อนเช้าแล้วจะหุบดอกเมื่อเวลาเย็น จะสลับลักษณะบานเช้าหุบเย็น ไปจนครบ 4-5 วัน กลีบดอกก็จะเริ่มร่วงถ้าได้รับการผสมเกสรก็จะพัฒนาเป็นผลอ่อน ถ้าไม่ได้รับการผสมดอกก็จะร่วง

ผล ผลมีลักษณะค่อนข้างกลม ผลอ่อนมีสีเขียวเข้มขนาดเล็ก ผลแก่จะมีสีเขียวปนเหลือง หรือสีเหลืองอมส้มหรือสีส้มเมื่อสุกมากการพัฒนาของผลหลังจากดอกได้รับการผสมก็จะติดผลขนาดเล็กและผลจะเจริญเติบโตมีขนาดเพิ่มขึ้น สีผิวผลจะเริ่มเปลี่ยนจากสีเขียวเข้มเป็นสีเขียวอมเหลือง หรือสีเหลืองเมื่ออายุผลมากขึ้นระยะเวลาตั้งแต่เริ่มออกดอกจนถึงเก็บเกี่ยวใช้เวลาประมาณ 5 เดือน ผลแก่ที่เก็บเกี่ยวได้มีน้ำหนักผลระหว่าง 10–20 กรัม ความกว้างของผลระหว่าง 27.1–36.2 มม. ความสูงของผลระหว่าง 25.27–35.00 มม. ความหนาของเปลือกระหว่าง 0.9–1.7 มม. เนื้อมีเหลือง น้ำมีรสเปรี้ยว มีเมล็ดในผลระหว่าง 1–3 เมล็ดสัดส่วนของเปลือก:น้ำ:กากใยของเนื้อเท่ากับ 1.6:1.4:1โดยน้ำหนัก

เมล็ด

เจริญเติบโตได้ดีในสภาพที่แสงแดดส่องถึง

ทวีปเอเชีย

เอเชีย ออสเตรเลีย

ขยายพันธุ์โดยการเพาะเมล็ด ปักชำ

ส้มจี๊ดมีพลังเย็น รสเปรี้ยวอมหวาน ช่วยหล่อลื่นปอด ใช้แก้ไอขับเสมหะ แก้เสียงแหบ ภูมิแพ้ที่แสดงอาการทางลำคอ

น้ำส้มจี๊ด คั้นผสมกับเกลือ เล็กน้อย ใช้ดื่มบรรเทาอาการไอและช่วยลดเสมหะ

ผลส้มจี๊ด ดองเกลือ แล้วทำให้แห้ง เก็บไว้ ใช้เป็นยาแก้ไอ อมแก้เจ็บคอ

เปลือกผลดิบ เมื่อรับประทานสด ๆ จะช่วยไม่ให้ท้องอืดท้องเฟ้อเนื่องด้วยมีสรรพคุณเป็นยาขับลม

น้ำที่ผิวส้มจี๊ด ยังมีน้ำมันหอมระเหยซึ่งสามารถนำมาใช้ เป็นส่วนประกอบสำคัญในการทำน้ำมันหอมระเหยอีก

-

กมลภัทร ศิริพงษ และสําเริง ช่างประเสริฐ. 2558. ส้มจี๊ด (Som Chit). พิมพ์ครั้งที่ 1. สถาบันวิจัยพืชสวน กรมวิชาการเกษตร. กรุงเทพมหานครฯ. 28 น.

ชื่อพรรณไม้ เต็ม สมิตินันทน์. “ส้มจี๊ด.” [ระบบออนไลน์]. แหล่งที่มา: http://www.dnp.go.th/botany/mplant/word.aspx?linkback=localname&localname=%E0%B8%AA%E0%B9%89%E0%B8%A1%E0%B8%88%E0%B8%B5%E0%B9%8A%E0%B8%94&keyback=%E0%B8%AA%E0%B9%89%E0%B8%A1%E0%B8%88%E0%B8%B5%E0%B9%8A%E0%B8%94 (22 กันยายน 2560)

Flora of China. “Citrus.” [ระบบออนไลน์]. แหล่งที่มา: http://www.efloras.org/florataxon.aspx?flora_id=2&taxon_id=107164 (22 กันยายน 2560)

The Plant List. 2013. “Citrus japonica Thunb.” [ระบบออนไลน์]. แหล่งที่มา: http://www.theplantlist.org/tpl1.1/record/kew-2724150 (22 กันยายน 2560)

The Royal Botanic Gardens,Kew science. “Citrus L.” [ระบบออนไลน์]. แหล่งที่มา: http://www.plantsoftheworldonline.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:30022289-2 (22 กันยายน 2560)

-

-

กลับหน้ารายการพรรณไม้ แก้ไขข้อมูล จัดการรูปภาพ พิมพ์ QR Code ของพืชนี้ ลบข้อมูลพรรณไม้นี้